Scientific Mining Journal

Scientific Mining Journal

Volume 9 - No 6 (November 1970)
Türkiye Demir Madenciliğinin Tarihçesi
DOI 3 Maden.org

Dünyanın medeniyet tarihinde yeni bir devir açan demir yurdumuzun çok eskiden tanıdığı madenlerin başında gelmektedir. Demir‘in Asya‘dan Mezopotamya, Mısır, Kıbrıs, Roma yolu ile Avrupa‘ya geçtiÄŸini tarih bize belgeleriyle ve açıkça göstermektedir. Milattan 16 yüz yıl evvel MaraÅŸ‘ın kuzeyindeki Firmîs ve Kartal demir yataklarını iÅŸleten ve Anadolu‘da demir sanayiini kuran Etiler‘e ait tarihi bir etüdde ÅŸu satırları okuyoruz. «Küçük Asya‘nın büyük serveti maden ve sanayii idi. Etiler harp ganimetleri ile yaşıyan bir millet deÄŸildi. Anadolu daki cevher yatakları sayesinde geniÅŸ ölçüde maden ve bilhassa demir müstahsili idiler. Bü­ yük Eti İmparatorluÄŸunun devamlı olarak artan gelir kaynağı demir sanayiidir. Küçük Asya demir hususunda çok zengin olup pek eski zamanlarda bunu kıymetli bir maden olarak piyasaya arz ederdi.

 

BoÄŸazköy civarında Bulunan Etiler‘e ait tuÄŸla yığınlarında ise Mısır Firavunlarından birinin Eti Krallarına mektup yazarak kendisine demir gönderilmesini rica ettiÄŸi okunmuÅŸtur. Metallerin eritilmesi iÅŸi miîaddan 1000 sene evvel bilhassa Truva ÅŸehrinde ge liÅŸmiÅŸti. Bu tarihte Kral «Hiram» Kudüs‘teki meÅŸhur mabedi inÅŸa etmesi için Hazreti Süleymana maden eritmesini bilen bazı ustalar göndermiÅŸtir.

Demir Cevherleri ve Teşekküllü
DOI 4-7 Maden.org

 Demir oksitlettiÄŸinden tabiatta nabit (serbest) olarak ender bulunurlar. Nabit demire dünyada bir iki yerde tesadüf edilmektedir. Bunlar arasında Grönland Adasında Ovifak‘ta bazaltlar içinde büyük kütleler halindeki demirin bileÅŸiminde az miktarda karbon, kükürt ve nikel vardır. Amerika‘da Arizona eyaletinde bulunan jnabit demir içinde elmasa rastlanmaktadır. Son zamanlarda Yeni Zelanda‘da serpantinler içinde nikel ile karışık olarak (NI2Fe) nabit demir bulunmuÅŸtur. Zaman zaman düşen meteoritlerde de nabit demire rastlanmaktadır. Bu demirlerin bileÅŸiminde •% 20‘ye kadar çıkan nikel ve az miktarda krom, kobalt, silisyum, fosfor vs. bulunur. Nabit demir 1500°C da ve HCl de erir.

Demir Cevherlerinde Empüriteler
DOI 8-17 Jack Robert Mıller

 Demir cevherinin birçokları pik-demir elde etmek için kullanılabilir. Pratikte «demir cevheri» terimi belli bir zaman ve yerde ekonomik olarak pik-demir elde edilmesinde kullanılabilen her türlü demirli ham madde için kullanılmaktadır. Cevher içindeki bütün istenmeyen bileşenler empüriteler olarak adlandırılmaktadır. Fakat demir cevherlerinin mineralojisi bu empüritelerin bilinen cevher zenginleştirme metodları ile kolayca ayıklanmasına imkân vermeyebilir. Bu sebepten empüritelerin cins ve miktarının tesbiti ve buna göre de izabede cevher kompozisyonunu kontrol etmek gereklidir. Deği­ şik yataklardan elde edilen cevherlerin yapı­ sal ve mineralojik farkları yüzünden empü- riteleri yok etmek veya belli bir düzey altı­ na düşürmek için birbirinden çok farklı zenginleştirme metodları ortaya çıkmaktadır.

Hasançelebi Skapolit - Manyetit Mineralizasyon Bölgesi
DOI 18-20 Dr. Orhan Özkoçak

 Malatya‘nın 95 Km. kuzey-batısında, Malatya-Sivas demiryolu ve ÅŸosesi üzerinde olan Hasançelebi Minera I izasyon bölgesi Hekimhan‘a 18 Km. mesafededir. Büyük bir sahayı kaplayan skapolitfelsler içindeki manyetitleri deÄŸerlendirmek için bir kaç seneden beri M.T.A Enstitüsü tarafından ^detaylı jeolojik, jeofizik etüdler ve sondajlar yapılmaktadır.

Demir Cevherinin Nakliyatı
DOI 21-36 Dr. H. R. Mills

 SanayileÅŸmiÅŸ ülkelerdeki çelik endüstrisinde görülen kalkınma, bölgesel demir cevheri ve yakıt ikmaline baÄŸlıdır, Bu endüsrilerin geliÅŸmesi ve kaynakların bitmesi bu ülkelerin diÄŸer yerlerde özellike iyi kaliteli ve en kolaylıkla iÅŸletilebilen kaynakları aramalarının baÅŸlıca nedeni olmuÅŸ ve ihtiyaçlarını karşılayan en büyük demir cevheri yatakları endüstri yönünden kalkınmamış ülkelerde bulunmuÅŸtur.

Türkiye`de Demir Madenciliğinin Önemi ve Geleceği
DOI 37-38 Yılpar Kaynak

1968 yılından buyana yoÄŸunlaÅŸan demir aramaları çalışmalarındaki gecikmeler ger- çekde, demir çelik sektörüne mahsus hedeflerin madencilere belirli belirsiz ve açık ÅŸekilde verilememiÅŸ olmasından doÄŸmaktadır. Çünkü, demir madenciliÄŸinin (örneÄŸin, DivriÄŸi gibi bilinen bir yatak olsa dahi) belirli bir demir-çelik hedefine olan uygunluÄŸunu inceleyebilmek için iÅŸe aramalardan baÅŸlamak gerekmektedir. Demir-çelik tesislerinin kuruluÅŸ yerlerini hammadde (kömür-demir) ve pazarlama yönlerinden eleÅŸtirmek imkânı vardır. Bu eleÅŸtri, milli ekonomi düzeyinde yapıldığı takdirde alt yapı (liman, demiryolu, enerji iliÅŸkilerini de kapsamaktadır. Bundan dolayı denilebilir ki, demir iÅŸletmeciliÄŸi hem demir çelik tesisleri hem de endirekt olarak taşıma alt yapı projelerini etkileyebilmektedir. Sonuç olarak, demir aramaları önemli alt yapı - sanayi iliÅŸkilerini ortaya koyabilir. Özellikle, son yıllarda ağııiık kazanan demir aramaları böyle bir ihtimali kuvvetlendirmektedir. Çünkü, DivriÄŸi bölgesinde 4 milyon ton/yıl üretim imkânı ispat edilmiÅŸ durumdadır ve arama elemanları Hasan- çelebi‘âe ikinci bir üretim imkânını ortaya koymak azminde görünmektedirler.

Demir Cevherinin Metalürjisinin Doğuşu ve Tekamülü
DOI 39-47 Kutlay Oral

Demirin ilk defa ne zaman ve nerede elde edildiÄŸi kat‘î olarak bilinmemekle beraber bugünkü bilgimiz ilk defa Küçükasya‘da elde edildiÄŸidir. Tesadüfler, tecrübe ve araÅŸ­ tırmalar vasıtasıyla zengin ve kolay indirgenen demir cevherlerinin ve kâfi miktarda odunun mevcut olduÄŸu yerlerde odun kömürü vasıtasıyla demirin metalürjisinin tekâmül ettiÄŸi aydınlanmıştır.

Demir Cevherinin Peletlenmesi
DOI 48-56 Dr. Savaş İzgiz

Son 16 sene içersinde dünya ham demir üretimi iki misli artmıştır (1953 senesinde 167,5 mily.t ve 1969 senesinde 377 miiy.t) (1). Bu kuvvetli artışın sebebi sadece‘ bu sü­ re zarfında demir cevheri üretiminin artması ve bunun yanında redüksiyon tesislerinin boyutlarının büyütülmesi deÄŸil, bilhassa üretim tesislerinin daha randımanlı olarak çalış­ tırılması ve mümkün olduÄŸu kadar yüksek demir miktarı ihtiva eden, redüklenme kabiliyeti azami deÄŸere eriÅŸmiÅŸ olan cevherlerin iÅŸletilmesi olmuÅŸtur.

Direkt Redüksiyon Metodlarının Mukayesesinde Ele Alınacak Hususlar ve Sünger Demirinin Diğer Çelik İstihsal Ham Maddeleri ile Mukayesesi
DOI 57-69 Ulrich Kalla

Direkt redüksiyon metodunun bugün eriş­ tiği teknik olgunluk Metalurj‘ik esaslar komisyonunu, Krupp-Sünger Demir, SL/RN, Hyl ve Purofer (Şekil 1, 2, 3, 4) proseslerinin Alman şartları için kullanma imkânlarını araştırmağa sevk etti. Teknik ve ekonomik donelerin mukayesesi için 500 ton Fe/gün, kapasite ve fiyatlarda da aynı değerler esas alındı. Metodların kendilerine mahsus donelerinden istifade ederek yatırım finansmanı nazarı itibare alınmadan, Rhein - Ruhr, Bremen ve Rotterdam için işletme maliyetleri hesap edildi. Metodların rentablitilerinin de­ ğerlendirilmesi için sünger demire ödenecek fiyatla, sünger demir işletme maliyetinin mukayesesi gerekmektedir. Sünger demirin en iyi değerlendirilmesi için mukayeselerde nihaî mamul olarak mayi çeliğin alınması lâ­ zımdır.

Türkiye Demir - Çelik Sanayii ve Sorunları
DOI 70-85 Kutlay Oral

ÖZET

Kalknma hamlesi içinde olan Türkiye‘nin demür-çelik sanayii yönünden Dünya ülkeleri ile bir karaşılaÅŸtarması, demir-çelik sanayiimizin kendine yeterli bir üretim düzeyine eriÅŸmesi için gerekli teknik ve ekonomik tedbirler bu yazıda genel hatları ile açıklanmaya cabjsstmıştar.

ABSTRACT

Iron and Stell Industry of Turkey, who is at the development state, is compared with the other countries and related problems are discussed. Technical and economical measures are outlined in order to reacjh the level of self sufficiency of the Turkish Steel production and possible solutions are explained.

Demir - Çelik Endüstrimizin Kok İhtiyacı
DOI 86-87 İhsan Dörder

Demir-çelik Sanayimizin kok ihtiyacı Zonguldak havzasının koklaşma hassasını haiz taş kömürü istihsalinden temin edilmektedir.